Celem tego opracowania jest charakterystyka gmin o dużym nasyceniu ONW typ specyficzny strefa I oraz ocena funkcjonowania gospodarstw rolnych z tych gmin, na tle analogicznych gospodarstw z gmin spoza ONW, które prowadziły nieprzerwanie rachunkowość dla Polskiego FADN w latach 2016-2018. W pierwszej części opracowania dokonano opisu metody wyznaczania oraz charakterystyki obszarów z ograniczeniami naturalnymi (ONW) typ specyficzny strefa I w Polsce, które Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – PIB w Puławach (IUNG-PIB) wyznaczył na zlecenie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW) oraz Komisji Europejskiej (KE), w oparciu o wartości progowe wskaźnika waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej (WWRPP) i opracowanego w tym celu wskaźnika cenności przyrodniczo-turystycznej (WCPT). Obszary te obowiązują w naszym kraju od 2019 r. i obejmują 1233,7 tys. ha UR. W drugiej części opracowania dokonano oceny funkcjonowania gospodarstw rolnych z gmin o dużym nasyceniu ONW typ specyficzny strefa I (co najmniej 80% UR ONW typ specyficzny strefa I w powierzchni UR w gminie) na tle analogicznych gospodarstw z gmin spoza ONW, które prowadziły nieprzerwanie rachunkowość dla Polskiego FADN w latach 2016-2018. Ustalono, że gospodarstwa z gmin z ONW typ specyficzny strefa I na tle gospodarstw będących punktem odniesienia charakteryzują się m.in. mniejszą wartością kapitału, wyższym wiekiem ich kierowników oraz gorszą jakością użytkowanych gleb. Ponadto mają niższe produktywności czynników produkcji oraz mniejszy dochód w przeliczeniu na 1 ha UR i na 1 FWU, co ogranicza ich możliwości rozwoju.