Spółdzielnie są kluczowymi graczami w sektorze mleczarskim zarówno na świecie, jak i w Polsce. Rosnąca presja na poprawę wyników ekonomicznych nasuwa pytania dotyczące czynników kształtujących ich konkurencyjność. Autorzy opracowania stawiali przed sobą dwa cele. Po pierwsze, oceniono produktywność i efektywność spółdzielni mleczarskich oraz analizowano, jak te cechy zmieniały się w czasie. Po drugie, zbadano, czy i w jakim stopniu produktywność i efektywność determinują konkurencyjność wybranych podmiotów. Jako ilustrację empiryczną wykorzystano zbiór danych dotyczących spółdzielni mleczarskich działających w Polsce, które są ważnym producentem produktów mleczarskich w Unii Europejskiej (UE). Uzyskane wyniki (przy użyciu wskaźników częściowej produktywności oraz analizy obwiedni danych, ang. data envelopment analysis, DEA) potwierdzają, że produktywność i efektywność wpływają na konkurencyjność spółdzielni mleczarskich. Jednak istotnym wkładem jest również wykazanie, że związek między produktywnością i efektywnością a konkurencyjnością jest bardziej złożony. Dla pełnej oceny konkurencyjności spółdzielni mleczarskich konieczne jest bowiem uwzględnienie dodatkowych czynników, takich jak jakościowe cechy oferty rynkowej oraz ich wpływ na zachowanie i satysfakcję konsumentów.