Celem badania jest zilustrowanie wykorzystania osadów w rolnictwie bułgarskim oraz porównanie z wybranymi krajami Unii Europejskiej (Węgrami, Polską, Czechami i Rumunią), jak również zbadanie, poprzez analizę korelacji i asymetryczności, w jaki sposób i w jakim stopniu koszty transakcyjne oraz utylizacja osadów wpływają na stosowanie osadów i nawozów nieorganicznych w rolnictwie. Wykorzystanie osadów z oczyszczalni ścieków w rolnictwie jest w dalszym ciągu powszechnym sposobem wykorzystania osadów, choć tendencja w ostatnich latach wskazuje na stopniowy regres i wyraźny wzrost w pozostałych punktach odprowadzania ścieków. Przeprowadzono analizę korelacyjną i asymetryczną, aby uzyskać wgląd w rolę kosztów transakcyjnych w wykorzystaniu osadów oraz wpływ usuwania osadów w rolnictwie w celu uzupełnienia nawozów mineralnych. Należy zauważyć, że rolnictwo w dalszym ciągu jest wiodącym miejscem utylizacji osadów. Ostateczne koszty transakcyjne ponoszone przez rolników w związku z ich wykorzystaniem nie zmieniały się w ostatnich latach. Natomiast nie obserwuje się, aby ceny nawozów mineralnych zwiększały popyt na osady w rolnictwie. W krajach takich jak Węgry i Polska stwierdzono stosunkowo wysoką symetrię pomiędzy wzrostem stosowania nawozów nieorganicznych a zmniejszeniem wykorzystania osadów w rolnictwie, natomiast w Bułgarii utrzymującej się tendencji nawożenia nieorganicznego towarzyszy umiarkowany wzrost utylizacji osadów z rolnictwa. Okazuje się, że z kolei w Rumunii występuje duża asymetria pomiędzy wykorzystaniem azotu nieorganicznego a zastosowaniem osadów w rolnictwie, ale przypisuje się to brakowi stosowania osadów w rolnictwie w pierwszej połowie obserwowanego okresu.