Teoria/hipoteza użyteczności oczekiwanej (ang. the expected utility theory, EUT lub ET) von Neumanna i Morgensterna już w momencie zaprezentowania jej kompletnej, aksjomatycznej formy (1953 r.) stała się przedmiotem krytyki oraz wysiłków, by ją „ulepszyć”. Najszerszą analizę przeprowadzili Kahneman i Tversky za pomocą stworzonej przez siebie teorii perspektywy (the prospect theory, PT). Nie była to jednakże konstrukcja dopracowana. Z pomocą powyższej dwójce przyszedł w 1982 r. Quiggin ze swoim rozszerzeniem EUT w postaci rank dependent expected utility (RDEU). W ślad za tym Kahneman i Tversky w 1992 r. mogli pochwalić się drugą wersją teorii perspektywy, tj. postacią skumulowaną (CPT). To ona właśnie stała się najbardziej konkurencyjną propozycją wobec EUT, mimo że w późniejszych latach inni badacze dodali do niej nowe elementy. W ten sposób powstawały kolejne generacje PT. Dziś jest ich w sumie pięć. Jak zwykle, szybko okazało się, że PT także niezadowalająco objaśnia różne przypadki podejmowania decyzji w warunkach ryzyka i niepewności. Po dokładniejszej analizie okazało się jednak, że PT jest w istocie generalizacją EUT. Obydwie te teorie są m.in. narzędziem modelowania decyzji ubezpieczeniowych, w tym także w rolnictwie. W tym kontekście podstawowym celem artykułu jest bliższe przedstawienie zasad oraz uzyskiwanych rezultatów ich stosowania w ubezpieczeniach rolnych. Z dokonanej analizy wynika, że pragmatycznym rozwiązaniem obecnie jest łączne wykorzystywanie obydwu teorii, przy czym EUT zazwyczaj powinna być punktem odniesienia.